Egzamin ósmoklasisty to obowiązkowy egzamin kończący szkołę podstawową. Zdają go wszyscy uczniowie klas ósmych. Nie można nie zdać tego egzaminu, jednak jego wyniki decydują o dalszej drodze edukacyjnej dziecka, więc warto, żeby były jak najlepsze. Jednym z elementów, który może zapewnić sukces na egzaminie z języka polskiego, jest znajomość lektur i umiejętność ich wykorzystania. Przeczytaj poniższy artykuł, a dowiesz się, na co zwracać uwagę, przygotowując się z lektur do egzaminu, który odbędzie się w 2024 roku.

Ach te lektury….

Lista lektur obowiązkowych na egzamin ósmoklasisty w roku szkolnym 2023/2024 jest dostępna na stronie CKE w informatorze. Tegoroczni ósmoklasiści mają szczęście — ich lista lektur jest krótka i obejmuje tylko teksty, które poznawali w siódmej i ósmej klasie. Od przyszłego roku szkolnego lista poszerzy się o pozycje z klas czwartej, piątej i szóstej. Na razie jednak uczniowie mają do przeczytania:

• Charles Dickens, „Opowieść wigilijna”
• Aleksander Fredro, „Zemsta”
• Jan Kochanowski, wybór fraszek i trenów, w tym tren VII i VIII
• Aleksander Kamiński, „Kamienie na szaniec”
• Adam Mickiewicz: „Reduta Ordona”, „Śmierć Pułkownika”, „Świtezianka”, „Dziady cz. II”,
• „Pan Tadeusz” (całość)
• Antoine de Saint-Exupéry, „Mały Książę”
• Henryk Sienkiewicz: „Quo vadis”, „Latarnik”
• Juliusz Słowacki, „Balladyna”
• wiersze wybranych poetów.

To lektury obowiązkowe, czyli takie, o które pytania mogą pojawić się w teście i takie, do których uczeń musi się odwołać w swoim wypracowaniu. Dodatkowo uczniowie mogą się odwoływać do lektur z tej listy:

• wybrane pieśni oraz treny I i V Jana Kochanowskiego
• wybrany utwór z cyklu „Sonety krymskie” Adama Mickiewicza
• Ignacy Krasicki, „Żona modna”
• Sławomir Mrożek, „Artysta”
• Stefan Żeromski, „Syzyfowe prace”
• Melchior Wańkowicz, „Tędy i owędy” (wybrany reportaż).

ale ich znajomość nie będzie sprawdzana na egzaminie.

Jak czytać lektury?

Przede wszystkim czytać lektury, a nie streszczenia. Niestety, nawet najlepsze streszczenie nie zastąpi tego, jak wiele zapamiętujemy w pracy z oryginalnym tekstem. Streszczenia przydają się, kiedy chcemy powtórzyć kolejność wydarzeń i przypomnieć sobie najważniejszych bohaterów. Pamiętajcie zatem, żeby korzystać ze streszczeń, ale oprócz, a nie zamiast lektury.

Czytając, róbcie notatki. Zapiszcie sobie imiona głównych bohaterów, ich cechy charakterystyczne, możecie nawet zapisać, czy postać Wam się podoba, czy ją lubicie. Jeżeli w lekturze jest słownictwo, którego nie rozumiecie — a możecie się z tym spotkać w „Panu Tadeuszu” , „Zemście” czy „Balladynie”, fraszkach i trenach Jana Kochanowskiego, sprawdzajcie trudne słowa, lub domyślajcie się ich znaczenia z kontekstu. Notujcie warte zapamiętania cytaty, czy zdania, które Was urzekły lub rozśmieszyły.

W przypadku długich lektur, jak na przykład „Quo vadis”, dobrze rozplanujcie czas. Nie da się tej książki przeczytać w tydzień. Podzielcie ją sobie na części, czytajcie po jednym, dwa rozdziały codzienne. Warto również wesprzeć się audiobookami, ale wówczas połączcie słuchanie ze śledzeniem tekstu lektury. Daje to niesamowite efekty.

Do lektury zasiadajcie z otwartą głową – nie tylko dlatego, że szkole będzie z niej klasówka, ale także dlatego, że poprzez czytanie, rozwijacie siebie. Jestem pewna, że w każdym utworze literackim znajdziecie coś dla siebie. Mickiewicza można podziwiać za to, że napisał całość „Pana Tadeusza” dwunastozgłoskowcem, a Sienkiewicza za znajomość kultury antycznej.

Niezwykle ważne motywy

Powyżej pisaliśmy trochę o technikach czytania. Jednak najważniejsza na egzaminie ósmoklasisty z języka polskiego jest umiejętność wykorzystania lektury w Waszej pracy pisemnej. Dlatego przygotowując się do egzaminu, pomyślcie, w jakich tematach możecie przywołać daną lekturę. Czytając „Dziady cz. II”, od razu będziecie wiedzieć, że jeżeli w wypracowaniu pojawi się motyw winy i kary, to jest to właściwa lektura. Z kolei „Latarnika” wykorzystacie w tematach związanych ze starością, samotnością czy podróżowaniem.

 Oprócz połączenia całych utworów z konkretnymi motywami (na przykład motyw władzy, to „Balladyna” czy „Quo Vadis”, motyw miłości to „Świtezianka”), pamiętajcie, że również wątki poboczne mogą doskonale zilustrować Wasz argument czy posłużyć za tło postaciom w Waszym opowiadaniu.

Patrzcie więc na lektury przekrojowo – różnorodność motywów i poruszanych tematów, a jednocześnie użytkowo – tę lekturę mogę wykorzystać do takiego lub innego tematu.

Powtarzając lektury, wypiszcie sobie główne motywy, jakie w nich się pojawiają. Możecie to zrobić w formie haseł, słów kluczy, a nawet narysować! Taka forma pozwoli Wam lepiej zapamiętać, a następnie przywołać na egzaminie właściwy utwór. Warto również przeanalizować arkusze z egzaminu ósmoklasisty z poprzednich lat. To pokaże Wam, które motywy powtarzają się najczęściej.

Czego unikać?

Jednym z elementów oceny wypracowania są kompetencje literackie i kulturowe. To właśnie w tym punkcie egzaminatorzy sprawdzają znajomość lektur. Uczeń musi się wykazać znajomością lektury, jednak powinien zrobić to umiejętnie.

Unikajcie streszczania całej lektury. Wybierajcie tylko te fragmenty, które są odpowiednie dla Waszego tematu. Jeśli piszecie rozprawkę o miłości, przywołujecie wątek Marka Winicjusza i Ligii z „Quo Vadis”, to niepotrzebne jest pisanie o podpaleniu Rzymu przez Nerona. Starajcie się także nie robić błędów rzeczowych. Jeżeli nie możecie przypomnieć sobie, jakie owoce zbierała Balladyna, lepiej napisać o dzbanku owoców niż pomylić maliny z jagodami. Starajcie się zamieszczać jak najwięcej szczegółów, jednak jeżeli nie macie pewności czy dobrze je zapamiętaliście, piszcie ogólnie.

Czy to wystarczy?

TAK! Jeśli skorzystasz z naszych rad, masz szansę uzyskać naprawdę wysoki wynik na egzaminie ósmoklasisty 2024. Warto też pracować i powtarzać w grupie, gdzie pozostali uczestnicy mogą być dla Was inspiracją, na przykład na naszym kursie przygotowującym do egzaminu ósmoklasisty.