Dlaczego nauczenie współpracy w klasie wszystkim się opłaca?
Dlaczego nauczenie współpracy w klasie wszystkim się opłaca?
NA PRZEKÓR ZWYCZAJOM POLSKIEJ SZKOŁY
?Zrób to sam!?, ?Nie rozmawiaj!?, ?Jeśli będziecie to robić razem, to podzielę ocenę na pół!? ? wielokrotnie w ciągu dnia z ust niejednego nauczycieli padają te słowa. Uczeń jest programowany na samodzielną pracę, i w szkole, i w domu. W ciszy, sam na sam z podręcznikiem i zeszytem, w szkolnych ławkach, siedzą młodzi ludzie, którym zakazuje się nawet patrzenia na kolegów i koleżanki, bo nacisk kładzie się na indywidualne osiągnięcia, sukcesy wypracowane w pojedynkę. Jaka szkoda, że w procesie dydaktycznym nie wykorzystuje się olbrzymiego potencjału, który tkwi w działaniu grupowym!
KIEDY UCZYĆ WSPÓŁPRACY?
Współpraca jest umiejętnością, której należy się nauczyć, dlatego już od najwcześniejszych lat uczniowie powinni być wdrażani do działań grupowych. Taka forma pracy może być ćwiczona na lekcjach przedmiotowych, zajęciach z wychowawcą, ze specjalistami, na wszelkich zajęciach dodatkowych, podczas spotkań kół zainteresowań czy douczkach. Zawsze stanowić będzie wartość samą w sobie, zawsze warto inwestować czas i wysiłek w przygotowanie takich aktywności. Integracja grupy, integracja klasy zawsze przynoszą wiele korzyści. Dlaczego?
JA Z GRUPĄ
Integracja grupy klasowej przynosi ogromne korzyści dla jednostki, pracującej w takiej zżytej małej społeczności. Dziecko ma poczucie bezpieczeństwa, bycia akceptowanym, rozumianym, ważnym. Pozostaje w przeświadczeniu, że komunikacja z rówieśnikami jest skuteczna, że zostaje wysłuchane, że może mówić o swoich potrzebach i oczekiwaniach. W zintegrowanej grupie i klasie dzieci uczą się negocjować i wywierać na siebie nawzajem wpływ. Jednocześnie uczą się, jak asertywnie informować o swoich postawach i zamierzeniach. Rozwija się empatia i wyczulenie na potrzeby innych, wyczuwanie, kiedy należy pomóc, wesprzeć innych. Podczas integrowania grupy dzieci uczą się reagowania na potrzeby innych i budują pozytywne relacje.
Co ważne, więzi spajające zintegrowaną grupę powodują, że patrzymy na nią holistycznie, całościowo.
GRUPA ZE MNĄ
Zintegrowana grupa obserwowana z zewnątrz jest pewnego rodzaju monolitem, posiadającym wewnętrzny system zasad, które obowiązują wszystkich jej członków. Proces samoregulacji takiej grupy powinien być nadzorowany i kierunkowany przez nauczyciela. Prowadzący zajęcia staje się również jednym z uczestników procesów grupowych, jednak jako moderator planujący przebieg spotkań powinien wskazać zasady współpracy i zaproponować sposoby ułatwiające poznanie się i nawiązanie sympatii. Dlatego gry i zabawy integracyjne nie powinny być traktowane jako zbędne fanaberie czy złodzieje czasu, a właśnie niezbędne elementy zajęć. Ważne, by zasady były uświadomione już na początku funkcjonowania, a najważniejsze ? by nie zostały narzucone odgórnie, a wypracowane przez samych zainteresowanych. Podczas warsztatów integrujących, prowadzonych w Pracowni z Oknem na Świat (https://okno.edu.pl/integracja-grup-i-klas/) podkreślamy wagę spisania zasad współpracy. Zasady te (kontrakt, umowa) powinny zostać zaakceptowane i podpisane przez wszystkich członków grupy ? podpisanie się pod listą regulacji jest wiążące, wytwarza bowiem poczucie zobowiązania i (najczęściej) potrzebę wywiązania się z niego. Dobrym pomysłem jest również graficzne przedstawienie spisanych norm, w formie prostych ikonek, symboli, łatwiej się do nich później odwoływać podczas zajęć. Zintegrowana grupa to klimat, który sprzyja efektywnemu nauczaniu i uczeniu się.
Zapisz swoje dziecko na bezpłatną 30-minutową konsultację
Zadbaj o rozwój jego umiejętności społecznych i pomóż zwiększyć pewność siebie
WĘDROWANIE, PATYCZKOWANIE SIĘ I SZNUREK Z PĘTELKĄ
Ważne jest, by dzieci potrafiły pracować w różnych konfiguracjach, Czynnikiem spajającym więzi jest dość częsta zmienność w obrębie składu grup. Wtedy dzieci wchodzą w różne role (warto podczas ustalania zasad pracy w grupach wskazać, czy oczekujemy obecności lidera, osoby pilnującej czasu, sekretarza, grafika itp., czy raczej nie narzucamy konkretnego przydziału zadań, pozostawiając to członkom grupy), w zależności od obecności wśród nich osób chętnych do wykonania konkretnych czynności czy uczniów o określonych predyspozycjach.
Polecamy na przykład wprowadzenie wędrującej klasy ? co tydzień dzieci losują nowe miejsca przy kilkuosobowych stolikach. Początkowo może to budzić niezadowolenie czy napięcie, ale z czasem, kiedy losowanie stanie się czynnością rutynową i nieuniknioną, znikają takie sygnały i uczniowie z ciekawością oczekują na nowe rozstawienie. Dobór do grup, kiedy staje się losowy, jest łatwiej akceptowalny ? niech dzieci losują spośród figurek z jajka niespodzianki, kart do gry, puzzli, które utworzą obrazek złożeniu. Niech nauczyciel przygotuje patyczki z imionami dzieci, splącze sznurki i każe odnaleźć osobę na drugim końcu trzymanego kawałka. Niech przygotuje kartki z wizerunkami zwierząt i każe się nawoływać członkom grup poprzez miauczenie, ryczenie, syczenie. Niech wspólna praca stanie się czymś przyjemnym, kojarzonym z zabawą, świeżością, innowacyjnością.
Integrację grupy i nauczanie współpracy warto zacząć od początku, od zaraz. Wspólne wykonywanie zadań przynosi wiele korzyści i dla jednostki, i dla całości, również przyśpiesza i usprawnia proces dydaktyczno-wychowawczy.
