Egzamin ósmoklasisty z języka polskiego jest obowiązkowym elementem nauki w życiu ucznia kończącego naukę w szkole podstawowej. Jest to pierwszy tak ważny test wiedzy w życiu młodego człowieka, w związku z tym pojawić się może dużo stresu i niepokoju. Wynik egzaminu ósmoklasisty (a także punkty za oceny i inne osiągnięcia) decyduje o przyjęciu do wybranej szkoły średniej, więc pojawić się więc może wiele obaw. Czy sobie poradzę? Czy napiszę wystarczająco dobrze by dostać się do wymarzonej szkoły? Kluczowe jest zatem dobre przygotowanie, znajomość formuły egzaminu i wiedza, co może pojawić się na egzaminie ósmoklasisty.

Pierwsza część egzaminu z języka polskiego bazuje na czytaniu ze zrozumieniem. Pojawiają się tam dwa teksty – jeden literacki (epicki, liryczny, dramatyczny) oraz jeden nieliteracki (publicystyczny, naukowy, popularnonaukowy). Do obu tekstów dołączone są pytania zamknięte i otwarte, sprawdzające ich rozumienie. Ponadto wymagane jest również sformułowanie krótkiej formy wypowiedzi (zaproszenie, ogłoszenie) nawiązującej tematycznie do jednego z podanych tekstów.

Druga część wymaga od zdającego napisania dłuższej formy wypowiedzi (opowiadania lub rozprawki) na jeden z dwóch podanych tematów. Uczeń musi tutaj wykazać się znajomością lektur obowiązkowych i uzupełniających oraz innych utworów literackich. Praca musi mieć zachowaną formę wypowiedzi wskazaną w temacie i być zgodna z wytycznymi egzaminacyjnymi takimi jak poprawna ortografia i interpunkcja, użycie środków językowych z określonego zakresu, poprawność stylistyczna itd.

Przed napisaniem egzaminu ósmoklasisty z polskiego warto zapoznać się z formułą pytań i poleceń. Poniżej lista tych, które pojawiają się najczęściej.

• Oceń prawdziwość podanych stwierdzeń na podstawie przytoczonego fragmentu.
• Odpowiedz na pytanie, wykazując się znajomością lektur obowiązkowych.
• Wyjaśnij sens sformułowania lub nawiązanie użyte w tekście albo na grafice.
• Dokończ zdanie tak, aby było zgodne z treścią przytoczonego fragmentu.
• Uzupełnij zdanie poprawną formą.
• Rozpoznaj bądź nazwij części mowy lub zdania.
• Oceń poprawność ortograficzną lub interpunkcyjną podanych zdań.
• Stwierdź, na które pytania możemy znaleźć odpowiedzi we fragmencie tekstu.
• Ułóż wydarzenia w porządku chronologicznym.
• Rozpoznaj rodzaj literacki.
• Uzupełnij zdania tak, aby powstało streszczenie tekstu.

Rozwiązywanie zadań tego typu należy zatem przećwiczyć. Tak samo warto zrobić z pisaniem krótszych i dłuższych form wypowiedzi. W tej kwestii zdecydowanie można powiedzieć, że trening czyni mistrza.

Ważnym elementem przygotowania się do egzaminu z języka polskiego jest znajomość lektur obowiązkowych. Pomogą one nie tylko przy pisaniu wypracowania, ale i podczas konstruowania pierwszej części pracy. Do tej pory egzaminy pokazały, że lektury podawane we fragmentach literackich nie powtarzały się na egzaminach w kolejnych latach, jednak nie oznacza to, że zostanie tak już na zawsze. Utwory, które ukazały się w arkuszach z lat 2019-2023 to:

1. Mały Książę, Antoine de Saint-Exupéry
2. Quo Vadis, Henryk Sienkiewicz
3. Pan Tadeusz, Adam Mickiewicz
4. Zemsta, Aleksander Fredro
5. Balladyna, Juliusz Słowacki

Kanon lektur można znaleźć na stronie CKE w zakładce egzamin ósmoklasisty, a gdy zdającego dopadnie stres, może go sobie również przypomnieć, spoglądając na trzecią stronę arkusza. Jednak czytanie książek spoza kanonu lektur również jest przydatne, ponieważ przy pisaniu rozprawki uczeń ma odwołać się także do nich.

Wiedząc, co najczęściej pojawia się na egzaminie ósmoklasisty z polskiego, uczeń może poczuć się o wiele pewniej, gdy przyjdzie mu zasiąść przy wyznaczonej dla niego ławce tego ważnego, pierwszego dnia testów. Znajomość formuły egzaminu, idąca w parze z wiedzą ze wszystkich lat nauki w szkole podstawowej, jest kluczem do osiągnięcia sukcesu i dostania się do wymarzonej szkoły ponadpodstawowej.