Egzamin ósmoklasisty to jedno z najważniejszych wydarzeń w życiu ucznia, które decyduje o jego dalszej ścieżce edukacyjnej. Dla większości to stresujący moment, jednak dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi może to być wyjątkowe wyzwanie. Czy dyslektycy mają więcej czasu na egzaminie ósmoklasisty? Na jakie formy dostosowania egzaminu może liczyć uczeń? Co trzeba zrobić, żeby z nich skorzystać?

Co, jeśli uczeń ma specjalne potrzeby edukacyjne?

Terminy oraz ogólne zasady pozostają niezmienne. Tzn. że każdego dnia egzamin ósmoklasisty zaczyna się o 9:00. Na salę wolno wnieść wyłącznie przybory do pisania, a w przypadku egzaminu z matematyki również linijkę. ‎Podczas pisania nie wolno korzystać z kalkulatora ani słowników. Zakazane jest wnoszenie do sali telefonów lub innych tego typu urządzeń. Dostosowane natomiast mogą być formy i warunki przystępowania do egzaminu ósmoklasisty.

Dostosowanie formy egzaminu

Dostosowanie formy egzaminu ósmoklasisty polega na przygotowaniu arkuszy egzaminacyjnych dostosowanych do potrzeb i możliwości zdających. To oznacza, że pytania i zadania na egzaminie mogą być zmodyfikowane w taki sposób, aby były bardziej dostępne dla uczniów z trudnościami. Dzięki dostosowanym arkuszom, uczniowie mogą lepiej wykorzystać swoje umiejętności. Osoby uprawnione do dostosowania formy posiadają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawność, np. ze względu na niepełnosprawność intelektualną w stopniu lekkim. Ze zmienionych arkuszy mają też prawo korzystać cudzoziemcy, którym ograniczona znajomość języka polskiego utrudnia zrozumienie czytanego tekstu, oraz uczniowie z zaburzeniem widzenia barw.

Dostosowanie warunków przeprowadzania egzaminu

Dostosowanie warunków przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty to drugi element, który ma na celu stworzenie uczniowi, jak najlepszego środowiska do zdawania testu.

Ten rodzaj dostosowań obejmuje:

1. Zminimalizowanie ograniczeń wynikających z niepełnosprawności. Oznacza to, że wszelkie bariery architektoniczne czy techniczne, które mogłyby utrudnić zdającemu egzamin, powinny być zlikwidowane.
2. Zapewnienie odpowiedniego miejsca pracy. Uczniom powinno być zapewnione miejsce pracy dostosowane do ich indywidualnych potrzeb edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych.
3. Wykorzystanie odpowiedniego sprzętu i środków dydaktycznych. Jeśli uczniowi potrzebny jest specjalistyczny sprzęt lub materiały dydaktyczne, powinny zostać udostępnione podczas egzaminu.
4. Przedłużenie czasu egzaminu. To jedno z najważniejszych dostosowań dla uczniów z dysleksją lub innymi trudnościami w uczeniu się. Przedłużenie czasu na przeprowadzenie egzaminu ósmoklasisty pozwala na spokojniejsze rozwiązanie zadań i lepsze zrozumienie treści.
5. Ustalenie zasad oceniania. Rozwiązania zadań powinny być oceniane z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia.
6. Pomoc nauczyciela wspomagającego. W niektórych przypadkach uczniowie potrzebują wsparcia nauczyciela podczas egzaminu, zwłaszcza w czytaniu lub pisaniu. To dostosowanie może być kluczowe dla ich sukcesu.

Kto może skorzystać z dostosowań?

Uprawnienie do dostosowania warunków na egzaminie ósmoklasisty mają uczniowie:

1. Posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawność.
2. Posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niedostosowanie społeczne lub zagrożenie niedostosowaniem społecznym.
3. Posiadający orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania.
4. Chorzy lub niesprawni czasowo oraz uczniowie z chorobami przewlekłymi.
5. Posiadający opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, o specyficznych trudnościach w uczeniu się, takich jak dysleksja, dysgrafia, dysortografia czy dyskalkulia.
6. Objęci pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole ze względu na trudności adaptacyjne, zaburzenia komunikacji językowej lub sytuacje kryzysowe.
7. Obywatele Ukrainy lub inne osoby, którym ograniczona znajomość języka polskiego utrudnia zrozumienie czytanego tekstu.

Proces uzyskania dostosowań

Dyrektor szkoły lub upoważniony przez niego nauczyciel przedstawia uczniom i ich opiekunom możliwe sposoby dostosowania form i warunków przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty oraz tryb ich ustalania do 28 września 2023 r.

Rodzice ucznia lub pełnoletni uczeń muszą przedłożyć dyrektorowi szkoły odpowiednie dokumenty, takie jak orzeczenia czy opinie poradni psychologiczno-pedagogicznej, zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza, orzeczenie o potrzebie nauczania indywidualnego. Mają na to czas do 16 października 2023r. Następnie rada pedagogiczna na ich podstawie podejmuje decyzje dotyczące dostosowań.

Czy dyslektycy mają więcej czasu?

Dla uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się, czyli z dysleksją, z dysgrafią, z dysortografią, z dyskalkulią, dostosowania mogą przybierać różne formy, w zależności od indywidualnych potrzeb i rekomendacji poradni psychologiczno-pedagogicznej. W przypadku uczniów z dysleksją, najczęstszym dostosowaniem jest przedłużenie czasu na rozwiązanie egzaminu.

Standardowy czas na egzamin ósmoklasisty wynosi 120 minut na język polski, 100 minut na matematykę oraz 90 minut na język obcy. Pracę z arkuszem można przedłużyć nie więcej niż: z języka polskiego – o 60 minut, z matematyki – o 50 minut, z języka obcego nowożytnego – o 45 minut.

Dyslektycy, korzystając z wydłużonego czasu, mają możliwość skupienia się na treści egzaminu i zrozumienia pytań. To pozwala na bardziej spokojne i dokładne rozwiązanie zadań.

Jak jeszcze można dostosować warunki zdawania egzaminu ósmoklasisty?

Oto niektóre z możliwych dostosowań:

1. Zaznaczanie odpowiedzi do zadań zamkniętych w zeszycie zadań egzaminacyjnych, bez przenoszenia ich na kartę odpowiedzi.
2. Zapisywanie odpowiedzi na komputerze w przypadku trudności z pisaniem (dysgrafia).
3. Korzystanie z pomocy nauczyciela wspomagającego przy zapisywaniu odpowiedzi do zadań otwartych.
4. Specjalne zasady oceniania rozwiązań zadań otwartych, uwzględniające specyficzne trudności ucznia.
5. Możliwość korzystania z kalkulatora na egzaminie z matematyki.
6. Pomoc nauczyciela, który dla ucznia z głęboką dysleksją, odczytuje z arkusza jeden raz głośno, po kolei teksty liczące po 250 wyrazów lub więcej (egzamin ósmoklasisty język polski).
7. Odsłuchanie płyty CD z dostosowanym nagraniem, tj. z wydłużonymi przerwami na zapoznanie się z zadaniami sprawdzającymi rozumienie ze słuchu i ich wykonanie.

Dostosowanie formy i warunków do indywidualnych potrzeb uczniów jest istotne, aby zapewnić im równe szanse na zdobycie wykształcenia, rozwijanie umiejętności oraz na zdanie egzaminu ósmoklasisty Dzięki temu mogą uzyskać wyniki zgodne ze swoją wiedzą i umiejętnościami, niezależnie od specjalnych potrzeb edukacyjnych, jakie mogą mieć.

Dlatego odpowiedź na pytanie, czy dyslektycy mają więcej czasu na egzaminie ósmoklasisty, brzmi: tak. Dla uczniów z dysleksją i innymi specyficznymi trudnościami w uczeniu się przedłużenie czasu na rozwiązanie testu jest jednym z najważniejszych dostosowań, ponieważ pomaga w pokonaniu trudności związanych z czytaniem i pisaniem.